Wat is systeeminnovatie?
Grotere veranderingen beginnen vaak met een goed idee dat onmogelijk lijkt.
Wat is innovatie?
Er zijn verschillende definities en indelingen van Innovatie. Een korte, eigen versie: “het ontwerpen en realiseren van iets nieuws, dat waarde toevoegt”. We kunnen incrementeel innoveren (bijvoorbeeld een verbeterde versie van een wasmiddel), of radicaal, disruptief (iets totaal nieuws, dat het oude overbodig maakt; bijvoorbeeld NetFlix, waardoor de videotheek verdween). We innoveren al langer producten, diensten, processen en businessmodellen. Nu is het nodig om ook op systeemniveau te innoveren. Maar wat is dat eigenlijk, een systeem?
Wat is een systeem?
In haar boek ‘Thinking in Systems’, geeft systeemdenker Donella Meadows, deze definitie: “a system is a set of elements or parts, that is coherently organized and interconnected in a pattern or structure that produces a characteristic set of behaviors, often classified as its ‘function’ or ‘purpose’”. In onze context zou je een systeem kunnen zien als een verzameling onderling verbonden organisaties. Een systeem is ‘meer dan de som der delen’ en vertoont een eigen karakter en gedrag.
Voorbeelden van systemen
Systemen vind je op allerlei schaalniveaus en zijn vaak genest in sub-, en subsub-systemen. Je kunt bijvoorbeeld de maakindustrie in Nederland zien als een systeem; een economisch systeem samengesteld uit o.a. producenten, toeleveranciers, klanten, recyclers, overheid, kennisinstellingen. Hierbinnen is elke partij een systeem van mensen, afdelingen, machines, IT, werkafspraken etc. En ook elke mens kun je zien als zien als een systeem: van o.a. organen, skelet, bloedsomloop, hersens en overtuigingen.
One person can generate an idea, but it takes a
community to create a reality, to come together and
shift policy.
Wetenschapsjournalist Gaia Vince in The Guardian, 11 april 2023
Innovatie van complexe systemen is lastig
De complexiteit van een systeem neemt exponentieel toe met het aantal partijen en hun onderlinge relaties. Door deze verwevenheid -en vaak diep ingesleten patronen en belangen-, is veranderen van grotere complexe systemen lastig. Wanneer je toch wilt innoveren, is het van belang om het systeem goed te kennen. Om te kunnen bepalen of je een eenvoudige interventie ontwerpt voor een incrementele verandering in het bestaande systeem. Of dat je toch radicaal een nieuw systeem start, dat het huidige moet vervangen.
